Actiefiche duurzame landbouw

In alle Vlaamse scholen een gezond en duurzaam voedingsbeleid tegen 2021. Dat is de doelstelling van GoodFood@School. Kiezen voor producten uit eerlijke handel is een van de tien engagementen uit het GoodFood@School Charter die jij kan aangaan op weg naar een gezond en duurzaam voedingsbeleid op jouw school.

In de 'klassieke' of industriële landbouw, is het doel de opbrengst te maximaliseren door op zeer grote schaal te produceren. Hiervoor werkt men met monoculturen (het telen van één soort gewas op een grote oppervlakte), bestrijdingsmiddelen (zoals pesticiden) en veel machines. Het probleem bij deze landbouw is dat de grond snel uitgeput raakt en het erg belastend is voor het milieu.

Onder duurzame landbouw verstaan we dat boeren en boerinnen produceren op een manier die economisch verantwoord, sociaal rechtvaardig, ecologisch leefbaar en cultureel aanvaardbaar is. Er bestaan geen universele labels om aan te geven of een product afkomstig is uit een duurzaam landbouwsysteem. Daarom is het interessant om in te zoomen op productiemethodes en in dialoog te gaan met landbouwers over de manier waarop zij omgaan met gebruik van grondstoffen (zoals water, energie, meststoffen en sproeistoffen) en hoe ze bijdragen aan biodiversiteit, het landschap, enzovoort.

Eén voorbeeld van duurzame landbouw is biologische landbouw. Bij deze landbouwmethode wordt geen chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest gebruikt en is er een verhoogde aandacht voor dierenwelzijn. Voor producten uit biologische landbouw bestaan er wel labels, zoals het EU biolabel en het Belgische Biogarantie-label.

Je kan je leerlingen op school kennis laten maken met duurzame landbouw door hier in de les rond te werken of een leuke uitstap of project te plannen, maar ook door het aanbod op school onder de loep te nemen en producten uit duurzame landbouw in de kijker te zetten.

Bereid je voor:

Bedenk samen met de leerlingenraad welke acties je kan doen rond duurzame voeding, of breng een aantal enthousiaste leerkrachten samen om hierover na te denken. Acties kunnen groot en klein zijn:

• Een voorbeeld van een eenvoudige actie is dat leerkrachten biologische appels schillen tijdens de speeltijd voor de leerlingen. Zo eten leerlingen een gezond, lekker en duurzaam tussendoortje.
• Een grotere actie kan een bezoek zijn aan een bio-boerderij in de buurt. Na dit bezoek kan je nog een actie doen in de school om dit te vertellen aan alle leerlingen. Bijvoorbeeld aan de hand van een filmpje dat tijdens het bezoek aan de boerderij wordt gemaakt. (Lees hier hoe Paridaens in Leuven hiermee aan de slag ging)
• Zet bepaalde bio-producten in de kijker in de refter.
• Plan een overleg met de schoolcateraar en kijk waar je kan overschakelen naar bio-producten. Bijvoorbeeld droge ingrediënten zoals pasta/rijst/kruiden/… zijn van meerprijs vaak heel goed te doen. Je kan ook kiezen om 1 gerecht helemaal bio te maken. Communiceer hier dan zeker over! Dit kan je ook doen in samenwerking met een menucommissie.

Kijk waar dit thema in de lessen aan bod komt en koppel de acties hieraan aan. Leerlingen moeten weten wat dit thema inhoudt en waarom het belangrijk is.
Maak samen de leerlingenraad en/of leerkrachten een planning op voor de acties.

• Een lijst van leuke boerderijen met een duurzaam verhaal uit de buurt dit je zou kunnen bezoeken.
• Een overzicht van welke producten op school al duurzaam/biologisch zijn (tussendoortjes, ingrediënten uit de warme of koude refter, …).
• Ander materiaal voor je concrete actie(s), zoals bijvoorbeeld biologisch fruit of filmmateriaal.

Om iedereen op de hoogte te houden én om het draagvlak op school te vergroten, is een goede communicatie belangrijk. Communiceer met een aangepaste boodschap naar alle betrokkenen. Denk hierbij aan:

• De directie
• Het keukenpersoneel
• De leerkrachten: misschien kunnen ze tijdens hun les het thema onder de aandacht brengen?
• De ouders: plaats bijvoorbeeld een leuke poster op de algemene pagina van Smartschool.
• De leerlingen: ook hen kan je bereiken met een poster op Smartschool. Maar je kan ook communicatie op school en in de klassen gebruiken.
• In de refter: plaats staanders op de tafels, met extra info over de producten die geserveerd worden en over het belang van duurzame landbouw.

• Lespakketten voor secundair onderwijs
• Een aantal interessante publicaties over biologische landbouw
• Een volledige lesmap van Velt die je wegwijs maak in de wereld van de biolandbouw en -voeding
• Farmony, een spel over duurzame landbouw dat je in de klas of met je vrienden kan spelen
• Interactieve les rond agroforestry van BOS+
• Documentaire 'Dansen met gehoornde dames'
• Documentaire 'Kiss the ground'