Fruit en groenten als tussendoortje?

Hebben jullie regels over tussendoortjes op school? Mogen er enkel droge koeken meegebracht worden? Hebben jullie een winkeltje? Wat wordt er daar (niet) verkocht? Vaak hebben bassischolen wel een aantal regels, maar secundaire scholen dan weer veel minder. Wageningen University & Research (WUR) deed een onderzoek naar hoe het eten van groente en fruit tijdens het 10-uurtje een gewoonte kan worden voor alle kinderen, ouders en scholen. Hoewel dit onderzoek gericht is op het basisonderwijs, zijn we ervan overtuigd dat dit ook heel goed zou werken in het secundair.

Van een tegenstelling gesproken: 90% van de basisscholen biedt nooit koeken met chocolade aan, maar hetzelfde vragen aan de ouders is voor veel scholen een grotere drempel. 47% van de lagere scholen staat toe dat kinderen vette, gesuikerde en/of zoutrijke tussendoortjes meebrengen van thuis. Is dit verbieden een brug te ver of zitten we met een perceptieprobleem? Misschien moeten we bepaalde ‘gewoontes’ doorbreken door als school te beslissen dat een stuk fruit of groente deel uitmaakt van een gezonde schooldag. De kinderen gaan er sowieso baat bij hebben want uit de gezondheidsenquête van Gezond Leven (2018) blijkt dat maar 8% van de kinderen in Vlaanderen (0-14jaar) voldoende fruit en groenten eten.

Zelf gaan experimenteren met een tussendoortjesbeleid is niet evident voor een school. Gelukkig hebben we daar universiteiten voor. Het onderzoek van de Wageningen universiteit (WUR) toont namelijk aan dat een 5-dagen groenten- en fruitbeleid om 10uur een immense impact kan hebben én dat de weerstand veel minder groot is dan dat je zou denken.

De WUR heeft op 9 basisscholen in Nederland verschillende scenario’s uitgetest. Scholen zonder regels, scholen die ouders vragen om op alle vijf de schooldagen groente en/of fruit mee te geven voor het 10-uurtje (= 5-dagen beleid) en scholen met een gevulde groente- en fruitmand in de klas, aangeleverd vanuit het onderzoek.

Blijkt dat de scholen met een 5-dagen beleid praktisch alle kinderen (98%) groente en fruit meenemen als tienuurtje. Op de scholen zonder regels was dit 50%-60%. Als je kijkt naar de porties blijkt een groente– en fruitmand veruit het meeste effect heeft. Niet gek natuurlijk, de kinderen hadden twee eetmomenten en het was gratis beschikbaar. Kinderen aten gemiddeld een portie van wel 250 gram groenten en fruit op een dag! Bij een 5-dagen beleid was dit 130 gram en zonder regels een kleine 60 gram.

Van die cijfers word je toch immens gelukkig? Maar is het ook haalbaar? (uiteraard, anders gaan we er geen artikel aan wijden). Na evaluatie bleek dat 80% van de ouders het 5-dagen beleid zinvol, stimulerend en plezierig vonden, helemaal niet vervelend of overdreven. Ze vonden het gemakkelijk uit te voeren en financieel haalbaar. Hoewel dit natuurlijk maar een indicatie is: de onderzochte scholen met een 5-dagenbeleid hadden allemaal een hoog percentage kwetsbare leerlingen. Dit doet toch vermoeden dat dit ook voor hen uitvoerbaar en financieel haalbaar is. Hoewel dit voor gezinnen in echt precaire situaties niet zal gelden.

De school mag dan vaak naar voor worden geschoven als ideale setting om voedselvaardigheden aan te leren, het voordeel van dit boekentasbeleid is dat ook de ouders een duidelijke rol hebben bij het stimuleren van gezonde eetgewoontes. Al vinden we zo een gratis groente– en fruitmand ook wel zeer aantrekkelijk klinken. In Vlaanderen zijn er twee zaken waar je als school op kan intekenen als het gaat over gezonde tussendoortjes:

• Het basisonderwijs en het buitengewoon secundair onderwijs kan Oog voor Lekkers aanvragen. 10 of 20 weken, afhankelijk van het percentage kwetsbare leerlingen, krijgen jullie subsidie voor één keer per week een gezond tussendoortje (fruit, groenten of witte melk).

• Voor het secundair onderwijs is er ook Snack&Chill. Inzetten op gezonde tussendoortjes, met een flinke portie leerlingenparticipatie.