“Iedereen gaat naar school. We moeten dat kanaal als stad zo slim mogelijk gebruiken.”

Wat is de rol van de stad in een duurzaam en gezond voedingsbeleid op school? Schepenen van onderwijs Jinnih Beels (Antwerpen) en Lalynn Wadera (Leuven), debatteerden samen met Katrien Verbeke (coördinator voedselbeleid Gent), Lode Tanghe (gebiedswerker land- en tuinbouw en korte keten, West-Vlaanderen), Loes Neven (coördinator gezonde voeding Vlaams Instituut Gezond Leven), Elke Lambrechts (coördinator voeding GoodPlanet) en Amy Verbeke (GoodFood@School) rond die centrale vraag in vier stellingen.

Al snel werd duidelijk dat een belangrijke rol is weggelegd voor de School Food Council, een stedelijke werkgroep die de lokale scholen ondersteunt om gezonde en duurzame voeding op te nemen in het beleid. Gent, Leuven en de provincie West-Vlaanderen hebben zo’n werkgroep. In Antwerpen is die er op dit moment niet, al liet schepen Beels verstaan hier werk van te maken.

Nog te vaak gaat een gezond en duurzaam voedingsbeleid op school uit van één of enkele geëngageerde leerkrachten die hier de schouders onder zetten. Dat zegt Elke Lambrechts van GoodPlanet. “Ze hebben vaak heel veel motivatie nodig om die taak er nog eens bovenop te doen en ervaren ook veel drempels. Het zou helpen als dit effectief een kernopdracht zou zijn van de school.”

Schepen Lalynn Wadera van Leuven gelooft ook dat dit een kernopdracht kan zijn voor scholen “zeker omdat kinderen er zoveel tijd doorbrengen” en gelooft dat de stad kan helpen om drempels weg te nemen bij de scholen door het hen makkelijker te maken en te ondersteunen, bijvoorbeeld op logistiek en administratief vlak. “Leerkrachten hebben nu al zoveel op hun bord.”

Schepen Jinnih Beels uit Antwerpen is het eens met Lalynn Wadera, maar maakt de kanttekening dat er wel een draagvlak moet zijn voor een voedselstrategie, niet alleen binnen de overheid, maar ook bij de ouders. “We moeten een beleid uitrollen waar iedereen in mee wil.”

Daar is Loes Neven van het Vlaams Instituut Gezond Leven het niet volledig mee eens: “Als kinderen of ouders zelf niet weten wat gezond is, is het moeilijk hen te overtuigen.”

De provincie West-Vlaanderen heeft een provinciale School Food Council. Lode Tanghe van de provincie merkt op dat ouders niet vertegenwoordigd zijn in die council. Iets wat volgens hem nochtans wel belangrijk is. Zo vertelt hij over zijn recent bezoek aan een schoolcateringbedrijf. Daar kreeg hij te horen dat het bedrijf stappen zet naar duurzamere maaltijden, door bijvoorbeeld de vleesporties te verkleinen, maar dat het daar dan soms klachten over krijgt van ouders.

Ook schepen Beels ziet een rol weggelegd voor de ouders, in het grotere geheel. Het is voor haar belangrijk dat ouders zelf weten wat gezonde en duurzame voeding is en het belang ervan. “Dan gaat het even goed om drukke tweeverdieners die geen tijd hebben om te koken voor hun kinderen als om gezinnen in armoede.”

Wat in ieder geval duidelijk wordt is dat de taak om kinderen ‘voedselgeletterd’ te maken, een gedeelde opdracht is. Een waar ook niet enkel de schepen van Onderwijs van de stad verantwoordelijk voor is. “Het gaat ook over duurzaamheid, over fairtrade, dus ook over landbouw, economie en welzijn”, zegt schepen Wadera.

De School Food Councils zijn een project dat GoodFood@School mee opstartte. Volgens Elke Lambrechts zijn de uitdagingen van de meeste School Food Councils om meer op zichzelf te staan, ook zonder de trekkersrol van GoodFood@School en om wat er besproken wordt binnen de council ook effectief naar de scholen te krijgen. Amy Verbeke van GoodFood@School is het eens met Elke. In Gent deelt ze de trekkersrol bijvoorbeeld met de lokale vzw Logo Gezondplus, een positieve zaak, want GoodFood@School - en Rikolto - kunnen dit niet alleen.

Volgens Katrien Verbeke, coördinator voedselbeleid van de stad Gent, is de uitdaging binnen de council vooral om mensen buiten hun eigen hokjes te laten treden om zo echt resultaat te kunnen boeken. De council is volgens haar cruciaal om de schoolomgeving te bereiken. “Een ongelofelijke troef van het onderwijs is dat je er alle kinderen mee bereikt, uit alle delen van de bevolking.”

Schepen Lalynn Wadera herhaalt de ambitie van het Leuvense stadsbestuur om tegen 2050 van Leuven een klimaatneutrale stad te maken. Gezonde en duurzame voeding op school ondersteunen past in dat plaatje, maar tegelijk benadrukt ze dat dit past in een groter geheel waar samenwerking het belangrijkste sleutelwoord is.

Daar is schepen Jinnih Beels het mee eens. Ze legt de verantwoordelijkheid ook buiten de stad. “Wat is een gezonde, duurzame warme schoolmaaltijd? Is die hallal, vegetarisch? Over de invulling daarvan zijn erg veel meningen.” Daarom moeten volgens haar ook ouders gesensibiliseerd én betrokken worden. “Laat hen bijvoorbeeld meekoken met hun kinderen op school.”

Katrien Verbeke uit Gent vindt tenslotte dat we breder moeten denken dan de stad en dus ook naar Vlaanderen moeten durven kijken.

Amy van GoodFood@School sluit samenvattend af. “Er is een taak weggelegd voor de scholen om kinderen gezonde en duurzame voeding aan te bieden en hen voedselgeletterd te maken, maar daarbij mag niet vergeten worden dat elke school zijn eigen context heeft. Het blijft ook belangrijk om te werken aan draagvlak en ouders, scholen en leerlingen te betrekken bij projecten, nog voor die worden uitgerold. En die projecten moeten uitgerold worden over de verschillende departementen van de stad heen.”