Afval meten is weten

Wereldwijd komt bijna een derde van het geproduceerde voedsel op de afvalberg terecht. Aangezien grootkeukens in België een kleine 400 miljoen maaltijden per jaar verwerken, loont het de moeite om hun manier van omgaan met voedsel en voedseloverschotten onder de loep te nemen. Het Technisch Instituut Heilige Familie in Brugge voorziet warme maaltijden op school. Samen met Rikolto (Vredeseilanden), de keuken (Compass Group) en de leerlingen hield de school vijf dagen lang bij hoeveel overschot van de 1219 geserveerde maaltijden in de vuilbak belandt.

Jana, Nathalie (leerkrachten/gezondheidsteam) en Myrthe (Rikolto) houden de wacht aan vier doorzichtige meetbakken. Vlees, aardappeltjes, salade of warme groenten, alles wordt keurig gescheiden door de leerlingen. Een paar mondige leerlingen willen weten waarom ze de restjes op hun bord niet in de gebruikelijke vuilbak mogen gooien. Het antwoord op die vraag krijgen ze een week later te horen. Voorlopig moeten ze het doen met de vaststelling dat vooral de aardappeltjes te vlot werden opgeschept. Ook het stuk vlees of vis bleek in veel gevallen groter dan de honger.

Er wordt in het TI Heilige Famillie al heel wat ondernomen om voedselverspilling tegen te gaan. De keuken probeert zoveel mogelijk restjes te verwerken en Jana en Nathalie zijn, naast leerkracht, ook lid van het gezondheidsteam waarbij ze graag meedenken over een duurzamere school. Jana: “Leerlingen scheppen zelf aardappelen en groenten op . Vlees krijgen ze opgeschept, wel kunnen ze een half stukje vragen. Maar we beseffen dat we dat meer moeten communiceren of de keuken zou op voorhand halve stukjes kunnen klaarleggen. Want éénmaal je in de rij staat voor je maaltijd, gaat alles supersnel.”

Een kwartiertje na de eerste bediening, komen de leerlingen aanschuiven om hun borden leeg te maken. Een kleinere groep leerlingen gaat rechtstreeks naar het afruimrek, hun borden zijn leeg. Omdat de honger groot was of omdat het zo thuis is aangeleerd. Een ander verhaal bij de studenten die aanschuiven bij de afvalmeetbakken. Het grootste deel heeft zijn of haar hongergevoel overschat, vond het niet lekker, of had geen zin om een tweede keer naar de saladbar te lopen en schepte voor alle veiligheid wat extra op. Over wat de milieu-impact is om al dat eten te produceren of de energie die boer, verwerker en keukenpersoneel erin steken om het op je bord te krijgen wordt nog niet erg veel nagedacht. Nog niet, want daar wil de school verandering in brengen.

Het eten op je bord is één ding, maar ook de omgeving waar je eet heeft invloed op je maaltijd. De refter in Brugge is ruim, gevuld met daglicht, maar wordt op korte tijd overspoeld door leerlingen, die snel, voor de luide bel gaat, ook nog een maaltijd moeten verteren. Niet iedere student is daarbij gebaat: “ik heb teveel opgeschept, ik denk wel na over wat ik weggooi. Maar soms wil ik ook op mijn gemak eten en dan is het hier zo druk”, vertelde één van de leerlingen die een stukje ‘goesting’ verloor door alle drukte om haar heen.

Het resultaat van een week afval meten: 44 kilo voedsel werd weggegooid. Dat is het equivalent van 103 maaltijden die in de vuilbak zijn beland.

Meten is één ding. Wat gebeurt er met de resultaten? "Hoe kunnen we jongeren meer doen nadenken over hoe eten uiteindelijk op hun bord terechtkomt en wat het belang is van duurzamer om te springen met voedsel?" vraagt Myrthe Peijnenborg van Rikolto zich af. “Na de afvalmeting worden de resultaten bekend gemaakt aan de leerlingen. Ze krijgen wat meer informatie over al de energie en werk dat er in hun bord voedsel kruipt en wat er wereldwijd wordt verspild aan perfect eetbaar voedsel. Voedselverpilling tegengaan is een win-win situatie. Het milieu wint erbij en het levert een financieel voordeel op, dat je kan inzetten om verdere stappen te nemen in een duurzaam voedingsbeleid. Ons begeleidingstraject in de school zet hierop in: we gaan aanbevelingen doen en mee opvolgen. Zo willen we de mogelijkheid om voor een halve portie vlees te kiezen, promoten. En we laten leerkrachten en de keukenploeg kennis maken met duurzame alternatieven: in april organiseren we een kookworkshop voor de leerkrachten die Voeding geven en de keukenploeg van Compass. in de week van 28 mei tot en met 1 juni is het 'Belgische week'. Dan worden er enkel Belgische klassiekers op het menu gezet, maar dan in een duurzaam jasje. “