GoodFood@School: Fruitproject in Sancta Maria Basisschool Leuven

GoodFood@School: Fruitproject in Sancta Maria Basisschool Leuven

12/04/2022
Naomi Dries
Naomi Dries
Programmamedewerker GoodFood@School bij Rikolto

In het najaar van 2021 lanceerden Rikolto en Stad Leuven de projectoproep GoodFood@School, waarbij Leuvense basisscholen hun eigen project rond gezonde, toegankelijke voeding mochten indienen. Zes projecten werden goedgekeurd en startten eind januari op, met steun van Stad Leuven. Onder hen de basisschool van Sancta Maria, waar Jan Leenaerts – algemeen directeur van deze basisschool én coördinerend directeur van de basisscholen van de vzw SMD-L (Sancta Maria, Sint-Jansschool en Mater Dei) – ons te woord staat.

Hoe ziet jullie project eruit?

We hebben een fruitproject waarbij we dagelijks een vers stuk fruit aanbieden als tussendoortje voor de leerlingen. Het fruit is afkomstig van de boeren van Kort’om Leuven en de Food Hub. Ouders kunnen fruit voor hun eigen kind bestellen, maar kunnen ook kiezen om te betalen voor een kind uit een kwetsbaar gezin – natuurlijk zonder er namen op te plakken. Met dit budget kopen we extra stukken fruit aan. Elk kind dat geen fruit mee heeft mag gewoon een stuk fruit nemen, zonder dat er gekeken wordt wie er besteld heeft en wie niet. Zo weten we zeker dat al onze kinderen elke schooldag een stuk fruit eten.

Hoe gaat dat dan praktisch in zijn werk?

De mensen van Kort’om leveren elke vrijdag het fruit voor de volgende week in bakken en nemen de bakken van de vorige week weer mee. Dat fruit wordt dan in de koelkast gestoken door een stagiair. Elke ochtend verdeelt iemand van het secretariaat het fruit over de klassen. Als die persoon ziek is, schakelen we leerlingen van de derde graad in. Dat hebben we al een paar keer gedaan en dat gaat eigenlijk perfect. In de voormiddag, net voor de ochtendspeeltijd, is er een fruitmoment in de klas. We zijn dat zo beginnen doen omdat als leerlingen hun fruit meenemen naar de speelplaats, maken ze er vaak geen tijd voor en wordt er veel weggegooid. Het fruit wordt dus ook in de klas gesneden. Schillen doen we eigenlijk niet. Behalve de wortels die we meestal op vrijdag geven. Die worden dan door iemand van het secretariaat voor alle klassen geschild omdat het anders te veel werk is voor de leerkrachten. Fruit dat op het einde van de week over is, bijvoorbeeld omdat er leerlingen ziek waren, wordt op vrijdag naar de naschoolse opvang gebracht. Daar wordt het gesneden en verdeeld. Zo wordt er niets weggegooid en de kinderen van de naschoolse opvang genieten er met volle teugen van!

Hoe zijn jullie op het idee gekomen om met dit project te starten?

Een tiental jaar geleden hadden we al eens een fruitproject. Maar toen lag de prijs vrij hoog. Nu betalen ouders maar €15 voor zo’n tien weken. Dat vroegere fruitproject was minder succesvol dan het huidige. De verdeling liep ook moeilijk: het fruit werd dagelijks in zakjes geleverd. Soms was de levering te laat en was het fruit er pas ’s middags terwijl de kinderen ’s ochtends wel hun fruit moesten hebben. Dat zorgde voor veel ergernissen, zowel bij kinderen als leerkrachten. Dus op een bepaald moment zijn we daar mee gestopt. Tot we in het najaar de projectoproep van Rikolto en Stad Leuven zagen, een mooie kans om terug te starten met een nieuw fruitproject. Nu zien we eigenlijk alleen maar positieve dingen in dit project.

Welke reacties krijg je op het nieuwe fruitproject?

Ons fruitproject is iets heel laagdrempeligs, maar met toch een heel snel effect, namelijk dat alle kinderen een stuk fruit eten. Ik denk dat het ook vooral een ongemakkelijk moment voor een aantal leerlingen weghaalt. Want vroeger hadden we ook al een fruitmoment, maar zonder dat we als school fruit aanboden. Leerlingen die geen fruit meehadden, voornamelijk kinderen van kwetsbare gezinnen, kregen dan een koek van de school. Want ja, we hadden geen fruit om te geven. Dus we overtraden eigenlijk onze eigen regel van fruit te eten en het was veel zichtbaarder wie niets bij had. Nu weet niemand of ze dat stuk fruit besteld hebben of gratis krijgen. Bij de leerkrachten waren sommigen hier eigenlijk al lang op aan het wachten en waren vanaf het begin enthousiast. Anderen hadden wat meer schrik: hoe gaan we dat organiseren, dat komt er weeral bij, … Een beetje koudwatervrees. Maar na twee à drie keer zagen zij ook dat het eigenlijk helemaal geen extra belasting is en nu zijn ze ook helemaal mee in het verhaal. Van de ouders hebben we veel reacties gekregen dat ze er echt achter staan. Dat zien we ook aan de vrijwillige extra bijdragen die veel ouders gedaan hebben. En er is ook wel een deel van de mensen dat apprecieert dat het fruit van de korte keten komt.

Als je één cruciaal element van het gehele project moet benoemen, wat is dat dan?

Het solidariteitsprincipe dat erin verwerkt zit. Dat vind ik eigenlijk nóg belangrijker dan het gezondheidsaspect, want anders is er enkel gezonde voeding voor de kinderen die het kunnen betalen. Maar je kan dat natuurlijk eigenlijk niet los van elkaar zien: het gaat erom gezonde voeding aan te bieden voor iedereen.

Als je mag dromen over de toekomst, hoe ziet die er dan uit?

Dit fruitproject gaat zeker geïntegreerd worden in onze werking. We gebruikten de projectsubsidie voor aankoop van materiaal zoals een grote koelkast, appelsnijders en snijplankjes, maar nu is het project volledig zelfbedruipend. Dus dat gaat geen enkel probleem zijn. Maar we zouden de principes van dit project graag ook een stuk doortrekken naar onze warme maaltijden: werken met een solidariteitsprincipe, met korte keten, … Al vrees ik dat we voor een solidariteitsprincipe bij de warme maaltijden misschien niet zullen toekomen met de vrijwillige bijdragen aan ons sociaal fonds, dus daarvoor zullen we extra steun moeten zoeken.

Heb je nog tips voor andere scholen die met een dergelijk project willen starten?

Ik denk dat je het best zo los mogelijk laat, zonder te veel strikte regeltjes. Je moet natuurlijk wel duidelijke afspraken maken, zoals wie ’s morgens het fruit verdeelt. Al kan je dat dus ook perfect door leerlingen van de derde graad laten doen. Maar als leerlingen een bepaald soort fruit niet lusten, gaan we ze niet dwingen om dat toch op te eten. Anders ga je van het fruitproject iets vervelend maken, terwijl het net iets lekker en leuk moet zijn. Lust een leerling een bepaald stuk fruit niet, geen probleem dan gaat die gewoon een ander stuk fruit halen uit de koelkast.

Ga ook niet te snel in op verzuchtingen van enkele leerkrachten. Benadruk dat het om een proefproject gaat en geef het enkele dagen tijd. Als je ziet dat het na een week nog een probleem is, dan moet je ingrijpen. Maar vaak moeten leerkrachten gewoon de tijd krijgen om het te laten bezinken en het uit te proberen.